İklim Değişikliği Vanilya Bitkileri ve Arılar Üzerinde Etkili Olabilir

Frontiers in Plant Science dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, iklim değişikliği nedeniyle vanilya bitkilerinin yabani akrabalarının yaşam alanlarının değişebileceği belirtildi. Ancak bu durum, vanilya türleri ile onları tozlaştıran arıların yaşam alanlarının çakışmasında ciddi azalmalara yol açabilir. Araştırmacılara göre, bazı türlerde bu azalma oranı yüzde 90’a kadar ulaşabilir.

Bitkiler, iklim değişikliğinden kaynaklanan yağış ve sıcaklık değişimlerinden etkilenerek yeni bölgelere yayılabilir. Ancak çiçekli bitkilerin çoğu, hayatta kalabilmek için tozlaştırıcı canlılara gereksinim duyar. Tozlaştırıcılar da iklim değişikliği sebebiyle yer değiştirebilir, ancak her zaman bitkilerle aynı yönde hareket edemeyebilirler.

‘Özel Bir İlişkiyi Yaşayan Vanilya Bitkileri ve Arılar’

Ekolojist Charlotte Watteyn, vanilya bitkisi ve Orta Amerika’daki yabani akrabalarının bu durumdan etkilenebileceğini belirtiyor. Watteyn, orkide ailesine mensup vanilya bitkisinin tozlaştırıcı arılarla özel bir ilişkiye sahip olduğuna dikkat çekiyor. Yabani vanilya türlerinin, kültür vanilyasının hayatta kalabilmesine katkıda bulunabilecek şekilde iklim değişikliği ve hastalıklara karşı daha dirençli genler sağlayabileceğini vurguluyor.

Araştırmacılar, 2050 yılı için iki farklı senaryoyu ele alarak 11 vanilya türü ile onları tozlaştıran arıların yaşam alanlarının nasıl değişeceğini bilgisayar simülasyonlarıyla inceledi. Birinci senaryo, iklim değişikliği ile mücadelede iş birliği yapan ülkeleri içerirken; ikinci senaryo, küresel çatışmaların arttığı ve daha az önlem alındığı karamsar bir süreci ele aldı.

Yüzde 90’a Kadar Azalma Öngörülüyor

Her iki senaryoda da dört vanilya türünün yaşam alanlarının daralacağı, yedi türünün ise yeni alanlara yayılabileceği tahmin edildi. Ancak tozlaştırıcı arıların yaşam alanlarının tüm türlerde azalacağı belirlendi. Bu durum, vanilya bitkileri ile arıların aynı bölgede bulunma oranlarının büyük ölçüde düşmesine neden olacak.

Örneğin, V. trigonocarpa adlı yabani vanilya türünde çiçek ile arıların yaşam alanının çakışma oranında yüzde 90’lık bir azalma bekleniyor. Bazı vanilya türleri yeni tozlaştırıcılar bulabilirken, bazılarının bunda başarılı olamayabileceği belirtiliyor.